ویکی

ویکی به انواعی از وب‌گاه‌ها که به تمام بازدیدکنندگانش، بعضی اوقات حتی بدون نیاز به ثبت نام در وب‌گاه، اجازهٔ ویرایش، افزودن، یا حذف مطالب را می‌دهد، گفته می‌شود. همچنین به برنامه‌های کامپیوتری که برپایی چنین وب‌گاه‌هایی را ممکن می‌سازند ویکی گفته می‌شود.

اصطلاح‌های ویکی و ویکی‌ویکی برای شناسایی نوع ویژه‌یی از فرامتن‌ها (پرونده‌های HTML) و یا نرم‌افزارهای مشارکت‌گرای تولیدکنندهٔ آن‌ها به کار برده می‌شود.

اولین ویکی ایجاد شده در اینترنت، در سال ۱۹۹۵ توسط وارد کانینگهام و با نام ویکی‌ویکی‌وب ایجاد شد. کلمهٔ ویکی‌ویکی که در نام این سایت به کار رفته‌بود الهام گرفته از نام یکی از خطوط اتوبوس‌رانی در هاوایی بود. (عبارت WikiWiki در زبان مردمان هاوایی به معنی «بدو بدو» است.)

== ویژگی‌های اصلی ==

«ویکی ویکی» که بازتکرار کلمهٔ «ویکی»‌ است، در زبان محلی اهالی هاوایی معنی «سریع» می‌دهد [شاید هم تر و فرز]. پیشنهاد شده است تا «ویکی» را سرنام کلمات جمله‌‌ای بگذاریم به معنی «آن‌چه می‌دانم این است» (What I Know Is).

یک ویکی مجموعهٔ صفحات وبی است که به هر کسی این اجازه را می‌دهد تا در تهیهٔ محتوایش مشارکت کند، یا دست‌کم هر کسی که به نرم‌افزار سرویس‌دهنده ویکی دسترسی دارد. ویکی‌ها با واسط کاربری نسبتاً ساده‌ای امکان تولید فرامتن و استفاده از زبان‌های نشانه‌گذاری را فراهم می‌آورند و اغلب برای ایجاد پایگاه‌های وب گروهی و ارتقای پایگاه‌های اجتماعی و تحقق مدیریت دانش به کار برده می‌شوند. برای مثال، دانشنامهٔ ویکی‌پدیا بهترین نمونهٔ شناخته‌شده از ویکی‌ها است.

وارد کانینگهام تولیدکنندهٔ اولین نرم‌افزار ویکی به نام «ویکی‌ویکی‌وب» (WikiWikiWeb) دربارهٔ ویکی‌ها می‌گوید: «ساده‌ترین پایگاه دادهٔ روی‌خط که عملاً کار می‌کند.»

== مزایای ویکی‌ها ==

ویکی‌ها به کاربران این اجازه را می‌دهند که بدون دانش برنامه‌نویسی برای وب اقدام به ایجاد صفحات اینترنتی درباره موضوعات مختلف بکنند. برای این منظور ویکی‌ها از قراردادهای ساده‌تری برای اصلاح ظاهر متونی که در ویکی گذاشته می‌شوند استفاده می‌کنند، که این قواعد در هر ویکی متفاوت با دیگری است.

یکی دیگر از مزایای ویکی‌ها آن است که هر تغییر در صفحات ثبت می‌شود، و صفحات قابل بازگرداندن به وضعیت قبل از تغییر هستند. هم‌چنین بسیاری از ویکی‌ها (نظیر ویکی‌پدیا) این امکان را برای کاربران فراهم می‌کنند که محتوای یک صفحه را قبل و بعد از اعمال چندین مرحله تغییر مقایسه کنند.

ویژگی جالبی که به صورت‌های مختلف در ویکی‌ها دیده می‌شود، قابلیت پیوند خودکار به نوشته تایپ شده‌است، چه آن نوشته موجود باشد چه نه. در ویکی‌پدیا، متن‌های به صورت ویکی‌پدیا پیوند خودکار می‌شوند و اگر صفحه مربوط به متن موجود نباشد، پیوند با رنگ قرمز نمایش داده می‌شود.

== ویکی‌مدیا و زبان فارسی ==

در چهارچوب پروژه‌های چندزبانه شرکت ویکی‌مدیا در زبان فارسی هم از روش ویکی استفاده شده. برخی از پروژه‌های ویکی فارسی از این قرارند: پرونده:Wikipedia-logo-v2-fa.png| پرونده:Wikibooks-logo-fa.png| پرونده:Wikiquote-logo-fa.png| پرونده:Wikisource fa.png| پرونده:Wikinews-logo-fa.png|

== دیگر دانشنامه‌های فارسی بر پایه ویکی ==

== منابع ==

تعریف ویکی در ویکی‌پدیای انگلیسی

== پیوند به بیرون ==

* ویکی‌چیست؟
* آمار عملکرد ویکی‌های مختلف