ژاپن

ژاپن {ژاپنی|日本، نیپون یا نیهون} {انگلیسی|Japan} کشوری است آسیایی در شرقی‌ترین بخش خاور دور. زبان مردم این کشور، زبان ژاپنی است. رشته جزیره‌های ژاپن شامل ۶,۸۵۲ جزیره است. چهار جزیرهٔ اصلی ژاپن عبارتند از هونشو، هوکایدو، کیوشو و شیکوکو. پایتخت این کشور شهر توکیو می‌باشد.

== نام‌شناسی ==

ژاپنی‌ها به کشور خود، نیهون (にほん (Nihon می‌گویند. نیهون از دو واژهٔ NICHI (که به صورت هی Hi نیز تلفظ می‌شود) و HON تشکیل شده‌است. NICHI یا Hi به معنای خورشید و روز است و HON یعنی ریشه و آغاز. از آنجا که ژاپن در شرقی‌ترین نقطه قاره کهن و کشور چین قرار داشته تصور می‌شده که اولین سرزمینی است که خورشید در آن طلوع می‌کند. بر این اساس با نام سرزمین آفتاب یا سرزمین آفتاب تابان مشهور شده است. در زبان ژاپنی این نام نیپّون (Nippon, にっぽん) نیز تلفظ می‌شود.

== تاریخ ==

=== دوران کهن ===

در دوران کهن، جیمو تنو نخستین امپراتور ژاپن در سال ۶۶۰ قبل از میلاد بر تخت نشست. از آن زمان بر طبق قوانین مذهب شینتو، امپراتور دارای قدرت و نماد الهی بود و تصور می‌شد که پسر خدا است.

=== دوران میانی (قرون وسطی) ===

در این دوره سامورایی‌ها بر ژاپن مسلط شدند. ابتدا به سربازان گارد امپراتوری، سامورایی می‌گفتند. از این زمان ژاپن با یک حکومت فئودالی و سامورایی به کشوری ضعیف و عقب مانده تبدیل شد.

=== دوران نوین ===

دوران نوین ژاپن با به تخت نشستن امپراتور موتسوهیتو در سال ۱۸۶۸ میلادی آغاز شد. در دوره امپراتوری او (که تا سال ۱۹۱۲ ادامه داشت و دوره میجی خوانده می‌شود)، اصلاحات بسیاری در ساختار اداری، حکومتی و نظامی صورت گرفت و ژاپن به یک قدرت جهانی تبدیل شد که توانست چین را در جنگ نخست چین و ژاپن، و روسیه را در جنگ روس و ژاپن شکست دهد. در این دوره، ژاپن توانست بر تایوان، کره و شبه‌جزیره ساخالین سلطه یابد.

در جنگ جهانی اول، ژاپن از متفقین بود.

در جنگ جهانی دوم، ژاپن یکی از دول محور به‌شمار می‌رفت و با متفقین می‌جنگید. در این دوره نخست‌وزیر ژاپن هیدکی توجو بود. پس از جنگی درازمدت در اقیانوس آرام، ژاپن بیشتر متصرفات خود را از دست داد و در انتها پس از فروافتادن بمب اتم در هیروشیما و ناکازاکی، ژاپن بدون قید و شرط تسلیم شد.

پس از اشغال توسط ایالات متحده آمریکا، با یک برنامه پیگیر توسعه صنعتی و کمک ایالات متحده آمریکا، ژاپن به رشد اقتصادی چشمگیری دست یافت و به یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای دنیا بدل شد.

== سیاست ==

حکومت ژاپن، سلطنتی مشروطه است که در آن قدرت امپراطور بسیار محدود است. امپراتور که بیشتر نقش تشریفاتی دارد، در قانون اساسی بدین‌گونه تعریف شده‌است: «نماد کشور و وحدت مردم». عملاً قدرت به دست نخست‌وزیر و دیگر اعضای منتخب شورا قرار دارد.

== اقتصاد ==

کشور ژاپن در سال ۲۰۱۰ سومین قدرت اقتصادی دنیا (پس از آمریکا و چین) بوده و در آسیا نیز رتبه دوم را از این لحاظ داراست. این کشور دارای منابع طبیعی خیلی محدودی است و اکثر جزایر و خاک آن کوهستانی و آتشفشانی است. ولی با همکاری‌های دولت در بخش صنعت و نیز سرمایه گذاری گسترده در تکنولوژی‌های پیشرفته، ژاپن به عنوان یکی از پیشگامان عمده در صنعت و تکنولوژی دنیا شناخته شده‌است. صادرات بخش عمده‌ای از درآمدهای اقتصادی ژاپن را تشکیل می‌دهد و آمریکا با ۲۲٫۷٪، چین با ۱۳٫۱٪ و کره جنوبی با ۷٫۸٪ عمده‌ترین شرکای تجاری این کشور هستند. محصولات صادراتی عمدهٔ ژاپن شامل تجهیزات حمل و نقل، اتومبیل، صنایع الکترونیک، ماشین آلات الکتریکی و صنایع شیمیایی هستند. در بخش صنایع ژاپن به عنوان یکی از پیشرفته‌ترین کشورها در زمینه تولید اتومبیل، تجهیزات الکترونیکی، ماشین ابزار، فولاد و فلزات غیرآهنی، کشتی سازی، صنایع شیمیایی و نساجی و نیز صنایع غذایی فرآوری شده محسوب می‌شود. این کشور دارای چندین شرکت بین‌المللی با مارک‌های معتبری همچون تویوتا، هوندا، سونی، نیسان، سیتی زن و… است.

بنا به گزارش صندوق بین‌المللی پول در اواسط آوریل ۲۰۰۶، ژاپن با رشد اقتصادی ۲/۸ درصد پیش بینی شده برای سال ۲۰۰۶، همردیف کشورهای غربی و در مقام بالا قرار دارد.

چنین نتیجه‌ای حاصل صادرات به کشورهای درحال توسعه مانند چین (که رشدش به ۹/۵٪ رسیده)، طرح دولتی و بی سابقه قانون‌مندسازی، سطح بالای تحقیق و توسعه، سرمایه گذاری بر روی آموزش و همچنین تعدیل نسبی ارزش دادن به سهام داران است.

ژاپن رشد اقتصادی بالایی را در دهه‌های ۱۹۶۰ تا ۱۹۸۰ تجربه کرده‌است. رشد ژاپن در دهه ۱۹۶۰ به طور متوسط ۱۰٪، در دهه ۱۹۷۰ به طور متوسط ۵٪، و در دهه ۱۹۸۰ به طور متوسط ۴٪ رشد داشت. رشد اقتصادی ژاپن در دو دهه اخیر به شدت کاهش یافته‌است به طوری که در دهه ۱۹۹۰ به طور متوسط ۱٫۵٪ بوده‌است. تلاش‌های دولت ژاپن برای ایجاد رشد اقتصادی در این دو دهه عمدتا با شکست مواجه شده و رشد اقتصادی ژاپن همچنان پایین است.

== جغرافیا ==

=== تقسیمات کشوری ===

ژاپن به چندین ناحیه و ۴۷ استان تقسیم شده‌است.

=== شهرهای بزرگ ژاپن ===

== جایگاه زنان در ژاپن ==

در ژاپن رسوم و سنن بسیار مهم هستند و به آسانی تغییر نمی‌کنند. به همین دلیل زنان برای ورود به دنیای کار و نیز کسب حقوق مساوی دوران سختی را پشت سر گذاشته‌اند. جامعه ژاپن جامعه پدر سالار است که تصمیم‌گیری در آن عمدتاً کاری مردانه‌است و از زنان انتظار می‌رود از مردان اطاعت کنند. تعدادی از زنان این نظام را به چالش کشانده‌اند. اما اغلب آنها هنوز برتری مردان را می‌پذیرند. در ژاپن سیاست‌مداران زن نادرند و تنها ۵٪ کرسی‌های قانون گذاری در دست زنان است و از ۱۷۰۰۰ وکیل شاغل کمتر از ۵۰۰۰ نفر آنان زن و ۷٪ تمام مدیران دفتری را زنان تشکیل می‌دهند. حدود ۴۰٪ زنان ژاپنی به کار بیرون از خانه مشغولند. اغلب آنها تکنیسین فروشنده یا کارگران رده پایین هستند. حدود ۳۰٪ زنان ژاپنی تحصیلات دانشگاهی دارند که از این میان اغلب آنها کسانی هستند که دوره ۲ساله علوم مذهبی را گذرانده‌اند. با وجود اینکه قوانینی مبنی بر وجود حقوق مساوی و درآمد یکسان برای مردان و زنان در مشاغل مشابه وجود دارد اما درآمد زنان به طور متوسط ۵۳٪ مردان است و بعضی شرکت‌ها از استخدام زنان سر‌باز‌ می‌زنند.

== منابع ==

* ژاپن. پاتریشیا دی نتزلی. ترجمه فاطمه شاداب
* لوموند دیپلماتیک، رشد اقتصادی ژاپن