نت

الفبای موسیقی نت نام دارد. نُت یا نوت، در موسیقی به دو معنی بکار می‌رود:

* یکی به معنی واحد صدائی با فرکانس ثابت که نامی بر آن گذاشته شده، که در متون کهن فارسی به آن نغمه می‌گویند.
* دیگری به معنی نمایش یا نشانه نوشتاری هر یک از این صداها.

در معنی اول نت‌ها هفت نام برای نوشتن اصوات موسیقایی هستند. در ایران به پیروی از فرانسه و ایتالیا نت‌ها به این صورت نام‌گذاری می‌شوند: دو – ر – می – فا – سل – لا – سی (do, re, mi, fa, sol, la, si). روش‌های نام‌گذاری دیگر نیز وجود دارد که نت‌ها را با اصطلاحات «A, B, C, D, E, F, G» عنوان می‌کنند. در این روش A همان نت «لا» (la) است.

این نام‌ها بیانگر نواک اصوات است. در معنی دوم، برای مکتوب کردن اصوات موسیقی، این صداها را طبق قواعد خاصی بین یا روی پنچ خط افقی می‌نویسند که به نام خطوط حامل شناخته می‌شوند. خطوط حامل از پایین به بالا شمرده می‌شوند، به این معنی که نتی که روی خط پایین‌تر نوشته شود، صدایی بم‌تر از نتی دارد که بر روی خط بالاتر نوشته شده‌است. به این ترتیب نام نت از روی جائی‌که روی خط‌های حامل قراردارد مشخص می‌شود. دیگر مشخصات نت مانند طول آن (مدت زمان امتداد یافتن آن صدا) و غیره را نیز با شکل‌های قراردادی که برای نت طرح شده نمایش می‌دهند. نت‌های متوالی را از چپ به راست می‌نویسند. دانشی که به قواعد نوشتن نت‌های موسیقی و مقولات مرتبط با آن می‌پردازد، تئوری موسیقی نام دارد.

در شکل روبه‌رو توالی نت‌ها نشان داده شده‌است. این نت‌های مختلف که به شکل دایره‌های کوچکی (بعد کلید سل ۱۵px) رسم شده‌اند. به این دلیل که نت‌ها در اینجا به شکل دایره‌های کوچک هستند، پس طبق قرار داد هر کدام از آنها دارای زمانی معدل ۴ ضرب است. در اصطلاح موسیقی، هر نتی که به شکل دایره‌ای کوچک باشد گرد نام دارد. نت‌ها در این تصویر به ترتیب از چپ به راست روی پنج خط حامل نوشته شده‌اند که به همین صورت نیز (از چپ به راست) خوانده می‌شوند.

== پیشینه نام‌گذاری نت‌ها ==

گوییدو دآرتسو (۱۰۵۰-۹۹۰، Guido d’Arezzo)، کشیشی فرانسوی، ساکن ایتالیای قرن ۱۱ میلادی، برای نخستین بار نام این نت‌ها را بر اساس سروده‌ای مشهور به سرود سن ژان که گویا خود برایش آهنگی ساخته بود انتخاب کرد:

Ut queant laxis resonare fibris Mira gestorum famuli tuorum Solve poluti labireatum Sancte Johannes.

در این دوران موسیقی شش‌هجایی بود و در سده‌های پس از آن بود که «سی» بر آن افزوده شد و هجای «دو» جایگزین «اوت» شد.

== کشش‌های زمانی نت‌ها (دیرند) ==

در موسیقی به منظور مشخص شدن و اندازه گیری زمان کشش نت‌ها یا امتداد یافتن صدا هر نت از علائمی استفاده می‌شود.شکل، نام و معنای هر کدام از این علائم به شرح زیر است:

گرد زمان آن ۴ ضرب است.

سفید زمان آن ۲ ضرب، یا ۱/۲ گرد(معادل نصف کشش زمانی گرد)است.

سیاه زمان آن یک ضرب، یا ۱/۴ گرد(معادل ۱/۴ کشش گرد)است.

چنگ زمان آن نیم ضرب، یا ۱/۸ گرد(معادل ۱/۸ کشش گرد)است.

دولاچنگ زمان آن ۱/۴ ضرب، یا ۱/۱۶ گرد(معادل ۱/۱۶ کشش گرد)

سه‌لاچنگ زمان آن ۱/۸ ضرب، یا ۱/۳۲ گرد(معادل ۱/۳۲ کشش گرد)

چهارلاچنگ زمان آن ۱/۱۶ ضرب، یا ۱/۶۴ گرد(معادل ۱/۶۴ کشش گرد)

== سکوت‌ها ==

در موسیقی، همانگونه که نت‌ها دارای زمان و کشش هستند، سکوت‌ها نیز دارای زمان و کشش می‌باشند.برای اندازه گیری سکوت‌ها نیز از علائمی استفاده می‌شود.

شکل، نام و معنای هر کدام از این علائم به شرح زیر است:

سکوت گرد- زمان آن ۴ ضرب سکوت است.

سکوت سفید- زمان آن ۲ ضرب سکوت، یا ۱/۲ سکوت گرد(معادل نصف کشش زمانی سکوت گرد)است.

سکوت سیاه- زمان آن یک ضرب سکوت، یا ۱/۴ سکوت گرد(معادل ۱/۴ کشش سکوت گرد)است.

سکوت چنگ – زمان آن نیم ضرب سکوت، یا ۱/۸ سکوت گرد(معادل ۱/۸ کشش سکوت گرد)است.

سکوت دولاچنگ – زمان آن ۱/۴ ضرب سکوت، یا ۱/۱۶ سکوت گرد(معادل ۱/۱۶ کشش سکوت گرد)

سکوت سه‌لاچنگ – زمان آن ۱/ ۸ ضرب سکوت، یا ۱/۳۲ سکوت گرد(معادل ۱/۳۲ کشش سکوت گرد)

سکوت چهارلاچنگ – زمان آن ۱/۱۶ ضرب سکوت، یا ۱/۶۴ سکوت گرد(معادل ۱/۶۴ کشش سکوت گرد)

== نحوه نُت‌نویسی (نَوانِشان‌نویسی) ==

برای نوشتن نت از پنج خط حامل استفاده می‌شود. نت مربوط به چهارمین کلید «دو» در پیانو مربوط به دست راست روی خط پایین پنجمین خط از خطوط موازی موسیقی قرار می‌گیرد. سپس سایر نت‌های دست راست یعنی ر می‌فا سل لا و سی به ترتیب یک درمیان بین دو خط نت و روی یکی از خطوط نت‌ها جای می‌گیرند. نت دوی دست چپ بین خطوط دوم و سوم نت‌ها است و سایر نت‌های دست چپ یعنی ر می‌فا سل لا و سی به ترتیب یک درمیان روی یکی از خطوط نت‌ها و بین دو خط نت جای می‌گیرند.

افزودن یک نقطه سیاه جلوی یک نت به معنای اضافه شدن نصف آن نت به آن نت است. افزودن یک نقطه سیاه بالای یک نت به معنای منفصل شدن آن نت از نت بعدی‌اش است و در این صورت پیانیست با رسیدن به آن نت باید کلید مربوط به آن نت در پیانو را با انگشت فشار دهد و سپس انگشتش را از روی کلید پیانو رها کند و بدون متصل نواختن آن نت نسبت به نت بعدی کلید مربوط به نت بعدی را با انگشت فشار دهد. اگر بالای نت‌های یک آهنگ نقطه سیاه نباشد نواختن آن نت‌ها به طور متصل یکی بعد از دیگری باید انجام شود و انفصال بین نت‌ها نباید باشد.

== اکتاو ==

به توالی ۷ نت به اضافه نت هشتمی که با نت اول هم نام باشد، اکتاو گفته می‌شود. مانند:

۱- دو، ۲- ر، ۳- می‌، ۴- فا، ۵- سل، ۶- لا، ۷- سی، ۸- دو

تعداد اوکتاو در آلات موسیقی و سازهای مختلف متفاوت است.مثلآ پیانوها که به عنوان یکی از بزرگترین سازها از نظر مقدار اوکتاو و وسعت صوتی شناخته می‌شوند، غالبآ دارای ۷ اوکتاو هستند.

== جستارهای وابسته ==

* صوت
* مبانی نت‌نویسی
* موسیقی
* موسیقی سازی
* موسیقی قرون وسطی
* هگزاکورد (نظام شش نتی د آرتسو)

== پانویس ==

== منابع ==

* Wikipedia contributors, «Note,» Wikipedia, The Free Encyclopedia, (accessed Feb ۱۴, ۲۰۰۷).

== پیوند به بیرون ==

* نت موسیقی ایرانی
* پروژه تبادل نت موسیقی