فرانتز لیست

فرانتس لیست (۱۸۱۱-۱۸۸۶) ( به آلمانی : Franz Liszt ) از بزرگ‌ترین آهنگسازان دوره رمانتیک است

== زندگی ==

در ۱۸۱۱ در دهکده کوچکی به نام دوبوریان نزدیک شوپرون در مجارستان که امروزه محل شهر رایدینگ در اتریش کنونی است به دنیا آمد. پدرش از نوازندگان ارکستر دربار کنت استرهازی بود و چون علاقه شدیدی به موسیقی داشت فرانتس را از همان اوان کودکی با پیانو آشنا کرد . او در فرانسه شهرت فراوانی یافت و به زودی به محافل بزرگ هنری راه یافت و با هنرمندان برجسته رمانتیک فرانسوی و آثار آنها از جمله اشعار بایرون، افکار سن سیمون، شاتو بریان، لامنه فوریه، ویکتور هوگو، لامارتین، دو لاکروا، هکتور برلیوز و ژرژ ساند آشنا شده که تأثیرات عمیقی بر موسیقی او به جای گذاشت . لیست در ۱۸۳۰ در کنسرت ویولون‌نواز افسونگر ایتالیایی نیکولو پاگانی‌نی شرکت کرد و به شدت تحت تأثیر مهارت نوازندگی او قرار گرفت و تصمیم گرفت که راه پاگانی‌نی را دنبال کند. در نتیجه دو سال بعد لیست در فن نواختن پیانو به مقام و نیروی مسحور کننده پاگانی‌نی رسید. در این دوره بود که شهرت نوازندگی او در سرتاسر اروپا پیچیده بود لیست همچنین از طرفداران پر و پا قرص و مشوقان جدی موسیقی واگنر بود. بعدها نیز واگنر داماد لیست شد. اگر حمایتهای مالی و معنوی لیست از واگنر نبود شاید ما امروز واگنری به این گونه نداشتیم.

عوامل گوناکونی مشخص کننده سبک کار لیست هستند که از همه مهم‌تر تأثیرات موسیقی ملی مجار بر نغمه‌ها و هارمونی آثار او است. عامل مهم دیگر نفوذ چشمگیر ادبیات رمانتیک فرانسه در اندیشه‌های لیست بویژه آثار توصیفی و برنامه‌ای بود که نتیجتاً فرم پوئم سمفونی را بنیان گذاشت .

== آثار ==

مهم‌ترین آثار ارکستری :

* یک سمفونی فاوست
* دانته
* پوئم سمفونی‌های تاسو
* ارفه
* هاملت
* مازپا
* آنچه در کوه شنیده می‌شود
* لو پرلود
* و پرمتئوس

آثار مهم پیانویی که اغلب جنبه توصیفی دارند عبارت‌اند از :

* سالهای زیارت
* شیطان
* والس
* آلبوم یک مسافر
* سونته دل پترارکا
* سونات سی مینور
* آب بازیهای ویلای استه
* کنسرتو پیانو شماره ۲ و ۱
* راپسودی‌های مجار

== استخراج اصوات تازه از پیانو ==

چنانکه پیشتر اشاره شد، لیست پس از حضور در کنسرتهای پاگانینی به شدت تحت تأثیر قرار گرفت و بر آن شد تا راهی را که پاگانینی در عرصهٔ ویولن پیموده در عرصهٔ پیانو بپیماید و پیانو را تبدیل به سازی کاملاً ویرچوئوسیک کند. از این رو دست به تمرینهای سنگین و آزمایشهای گوناگون با پیانو زد تا ظرفیت‌های صوتی آن را کشف کند. وی در این راه تکنیکهای منحصر به‌فردی در نوازندگی پیانو ابداع کرد و آن را به سطح جدیدی ارتقاء داد. نتیجهٔ این آزمایشها و ابداعات در اتودهای متعالی و تا حدی دراتودهای پاگانینی قابل رؤیت است. از جمله علاقه‌های لیست تقلید اصوات سازهای دیگر توسط پیانو بود. نمونه‌ای از این تقلیدها را می‌توان در راپسودیهای مجار یا قطعاتی مثل «لاکامپانلا» مشاهده کرد. به طور خلاصه او بار صوتی‌ای بر دوش پیانو گذاشت که تا پیش او بی‌سابقه بود.

== تنظیم آثار برای پیانو ==