شهرکرد
شَهرکُرد یکی از شهرهای مرکزی ایران و مرکز استان چهارمحال و بختیاری است و مرکز شهرستان شهرکرد می‌باشد. شهرکرد در ۹۷ کیلومتری جنوب غرب اصفهان قرار دارد. نام پیشین آن «دِهْکُرد» بوده‌است که پس از تبدیل به شهر(در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی)، به شهرکرد تغییر نام داده شده است. براساس آمار سال ۱۳۸۵ خورشیدی، جمعیت شهرکرد برابر با ۱۳۱٬۶۱۲ نفر بوده‌است.
== پیشینه ==
هر چند بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی و به خصوص توجه به استقرار تپه‌های باستانی مربوط به هزاره‌های پیش از میلاد مسیح (ع)، در محدوده این شهر می توان قدمتی در حد هزاره‌های مذکور برای استقرار بشر وآغاز تمدن جهت آن منظور نمود ، ، لیکن نام قدیم شهرکرد(دهکرد) از دوره زندیه به این سو در منابع دیده می شود. لازم به ذکر است که در متون تاریخی از مکانی به نام چالشتر در ناحیه شهرکرد به عنوان مرکز حکومتی نام برده شده که خرابه‌های دیوار قلعه آن امروز به جای مانده است.. بر اساس اسناد و مدارک فرهنگی موجود مسجد امام صادق معروف به «مسجد اتابکان»، در دوره حکمرانی اتابکان فارس ساخته شده است که به واسطه قرار گرفتن آن در محوریت بافت قدیم محله، همراه بقعه امامزادگان دو معصوم حلیمه و حکیمه خاتون(س)محل قدیم آتشکده شهرکرد، آسیاب، کارخانه روغن کشی و بازارچه سنتی برجسته تر شدن این محل آن هنگام به بعد دانسته شده است. اتابکان فارس و لرستان از شهرکرد به دلیل موقعیت راهبردی آن به عتوان پاسگاه استفاده می کرده اند.
== وجه تسمیه ==
شهرکرد در قدیم دهکرد نامیده می شد و در شهریور ۱۳۱۴ خورشیدی از دهکرد به شهرکرد تغییر نام یافت. واژه «دهکرد» از دو بخش «ده» + «کرد» تشکیل شده‌است.
در کتابی به‌نام «ایران باستان» از ژوزف ویسهوفر محقق و شرق‌شناس آلمانی آمده‌است که شاپور دوم در نامه‌نگاری‌های خود نام شهریار دژگـُرد را که دژی مستحکم در منطقه کوهستانی زاگرس بوده، آورده‌است ودژ در پارسی به معنای قلعه وگُرد به معنای پهلوان است که با احتساب تسلط زبان عربی در دوران حکومت اعراب به‌راحتی می‌توان دریافت که «دژگُرد» با عوض شدن حروف «ژ» و «گ» که در الفبای عربی وجود نداشته، به «دهکُرد» تغییر کرده‌است. در منطقهٔ اصفهان، چهارمحال و بختیاری، لرستان و خوزستان وجود مکانهای نظامی، کاملاً قابل تشخیص است. همانند «چَمگُرد» (چَمگُردان امروزی)، «دژگُرد» (شهرکرد امروزی)، «چِلگُرد» (چِلگِردامروزی) «بروگُرد»( بروجرد امروزی ،«دژپل» قدیم (دزفول امروزی) و«دهدژ» قدیم و(دهدزامروزی ).
بعضی معتقدند واژه «کرد» در حقیقت به معنی گله داری است چون شغل ساکنان اولیه این منطقه(دوران اتابکان فارس) به علت داشتن مراتع خوب و سرسبز، غالباً گله داری بوده‌است.
برخی دیگر بر این باورند که این منطقه بدین خاطر دهکرد نام گرفته‌است که گویا در گذشته دسته‌ای از کردها در این‌جا ساکن بوده‌اند از این رو این منطقه را دهکرد نامیده‌اند.
البته به‌گفته برخی از اهالی این شهر، با توجه به اینکه در شهرکرد چه در قدیم و چه در حال کردین(نوعی بالاپوش نمدی که چوپانان لر به تن می‌کنند) تولید می‌شود، ابتدا به این مکان دهکردین و بعدها به خاطر راحتی کار، به آن دهکرد گفته شد.
== موقعیت جغرافیایی ==
شهرکرد بین ۵۰ درجه و ۴۹ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۵۰ درجه و ۵۳ دقیقه و ۴۴ ثانیه طول و ۳۲ درجه و ۱۸ دقیقه و ۲۲ ثانیه تا ۲۳ درجه و ۲۱ دقیقه و ۵۰ ثانیه عرض جغرافیایی و در ۹۷ کیلومتری جنوب غرباصفهان قرار گرفته‌است.به لحاظ توپوگرافی در بخش شمالی رشته کوه زاگرس قرار گرفته است.این شهر با ارتفاع ۲۰۷۰ متر از سطح دریا، مرتفع‌ترین مرکز استان ایران است و به همین خاطر به «بام ایران» معروف است.،
== آب و هوا ==
شهرکرد دارای اقلیم نیمه مرطوب معتدل با تابستانهای معتدل و زمستانهای بسیار سرد می‌باشد.میانگین سالانه دمای هوادر شهرکرد ۱۱/۵ درجه سانتیگراد می باشد.در طول ۳۰ سال گذشته حداقل مطلق دما و حداکثر مطلق دمای ثبت شده در شهرکرد به ترتیب ۳۲ درجه سانتیگراد زیر صفر و ۴۲ درجه سانتیگراد بوده است. سردترین و گرمترین ماه‌های شهرکرد به ترتیب دی و مرداد می‌باشد. اگرچه در زمستان میزان رطوبت متوسط تا بالا است، میزان بارش در فصولی که کشت صورت می‌گیرد به جز ماه های اردیبهشت و فروردین تقریبا به صفر نزدیک است. سردترین ماه و گرمترین آن به ترتیب دی و مرداد می‌باشد.
== زبان و مردم ==
زبان مردمان شهرکرد، فارسی است، احتمالاً مهاجرینی نیز در شهرکرد دارای لهجه‌ای خاص و به‌احتمال زیاد، دارای زبان خاصی بوده‌اند که در طول تاریخ با توجه به موقعیت ارتباطی و اقوام بختیاری موجود در استان و استانهای همجوار، دستخوش تغییر و رسوخ کامل کلمات بختیاری به آن زبان یا لهجه نیز شده‌است. باید دانست اگرچه شهرکرد در ردیف شهرهای بزرگ قرار نمی گیرد اما به دلیل مرکز استان بودن، مردم مهاجر زیادی را از سایر شهرها و مناطق استان و استانهای همجوار به خود جلب کرده است.در شهر می توان بسیاری از کسانی را یافت که که هرکدام با گویش‌ها و لهجه‌های خود صحبت می کنند و این خصوصیت شهرهای مهاجرپذیر است.
در هر حال مردم شهرکرد بر خلاف تصور عام کردی تکلم نمی کنند و مانند دیگر ساکنین منطقه چهار محال(از استان چهار محال و بختیاری) به فارسی تکلم می کنند.. مردمان منطقه بختیاری به زیان گویش بختیاری تکلم می کنند و هرچه به سمت خوزستان می رویم جمعیت بختیاری‌ها بیشتر می شود.
== حمل ونقل شهری و برون شهری ==
=== فرودگاه ===
فرودگاه بین المللی شهرکرد در جنوب شهر واقع شده است. از این فرودگاه پروازهایی در مسیرهای ورودی و خروجی و پروازهایی هفتگی در داخل کشور و به خارج از کشور از جمله کویت و سوریه صورت می‌گیرد .
=== اتوبوس شهری ===
سازمان اتوبوسرانی شهرکرد و حومه برای خدمات رسانی به مردم ۱۵٠ دستگاه اتوبوس در اختیار دارد که در تمام مسیرهای شهری تردد دارند. [۴۲]
=== تاکسی ===
علاوه بر حضور دو سیستم تاکسی بی‌سیم هماهنگ با سامانه یکپارچه کشوری (۱۸۳۳) و دیگری (۱۸۰۰)، نزدیک به ۱۵٠٠ تاکسی گردشی، خط ویژه (مانند تاکسی فرودگاه و تاکسی پایانه مسافربری)، تاکسی بانوان، دفتر تاکسی تلفنی و مسافربرهای شخصی در شهر فعالیت دارند.
=== پایانه‌ها های مسافربری ===
به جهت رفاه مسافران پایانه‌های مسافربری شهرکرد در سه جهت شهر قرار دارند که در این میان پایانه آزادی نقش اساسی‌تری در جابجایی مسافر به سراسر کشور دارا است.
پایانه مسافربری آزادی شهرکرد در جنوب شهرکرد
پایانه مسافربری غرب شهرکرد(معروف به ترمینال سامان) در غرب شهرکرد
پایانه مسافربری شرق شهرکرد(معروف به ترمینال اصقهان) درشرق شهرکرد
== مکانهای مذهبی ==
=== امام‌زاده‌ها ===
امامزداده دوخاتون شهرکرد (حلیمه و حکیمه خاتون ) در مرکز شهر واقع است و در قدیم هسته اصلی شهر بوده است . امامزاده سبز پوش شهرکرد در غرب شهرکرد واقع است.
=== سقاخانه ها ===
=== مصلی بزرگ امام خمینی شهرکرد{نیازمند منبع} ===
مصلی بزرگ امام خمینی شهرکرد در زمینی به وسعت۲۲۰۰۰ متر مربع ساخته شده که مساحت زیر بنای مجتمع و مصلا ۳۳۷۴۳ متر مربع است.این مجموعه دارای ۵ کاربری فرهنگی بنام های مصلای نماز جمعه –مجموعه فرهنگی مهدیه- کتابخانه – سالن اجتماعات و پژوهشکده قرآنی می باشد. قسمت های مختلف این مجموعه غبارتند از:
۱. مجموعه مصلی و دفتر امام جمعه : این مجموعه با مساحتی بالغ بر۱۰۰۰۰متر مربع به عنوان عسته مرکزی مجتمع شناخته می شود. ویژگی های این مجموعه عبارتند از:
> شبستان مصلی در دوطبقه و با مساحت۸۰۰۰متر مربع ساخته شده است.
> ارتفع گنبد اصلی از کف ۱۸ متر و قطر آن ۳۲.۲۵متر می باشد و مساحت زیر گنبد هزار مترمربع و بدون ستون است که در نوع خو بی نظیر است.
> ارتفع گلدسته ها از پشت بام ۳۸ متر واز زمین ۴۸ متر می باشد.
> تاسیسات گرمایش و سرمایش سیستم هواساز و تهویه مطبوع طراحی شده است.
> مصلا دارای سه ورودی اصلی شرقی، غربی و شمالی است.
> مصلا دارای دو حیاط یکی در قسمت شمالی با مساحت ۱۸۰۰متر مربع و دیگری در قسمت شرقی با مساحت ۵۰۰ متر مربع است.
۲. مجتمع فرهنگی مهدیه
۳. پژوهشکده قرآنی
۴. مجموعه سالن اجتماعات
۵. کتابخانه مصلا
۶. مجتمع اداری مصلا
۷. مجتمع تجاری مصلا: این مجموعه با مساحتی بالغ بر۸۰۰۰ متر مربع در دو طبقه شامل نود باب مغازه تجاری با مساحت هریک بیش از ۲۵ متر مربع می باشد.
۸. پارکینگ مجتمع: این پارکینگ دارای گنجایش ۱۶۰ اتومبیل است.
== مراکز آموزشی و دانشگاهی ==
شهرکرد دارای چندین دانشگاه و مرکز آموزشی است که دانشگاه شهرکرد و دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد از برجسته‌ترین آنها هستند.
براساس نتایج رتبه بندی فعالیتهای پژوهشی دانشگاهها در سال ١٣٨٧ در بین دانشگاه‌های علوم پزشکی تیپ ۳، دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد با ٢۶۴۵ امتیاز رتبه اول را کسب کرد.
پژوهشکده فناوری جنین دام وابسته به دانشگاه شهرکرد که در سال ١٣٨٢ رسما فعالیت خود را آغاز کرد از جایگاه ویژه ای در سطح کشور برخورداراست . تولد اولین مورد بره سالم از طریق لقاح خارج رحمی در داخل کشور در این مرکز صورت گرفت.
دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکردنیز با بیش از ٧٣٠٠ دانشجو با درجه بسیار بزرگ الف در منطقه رحمتیه شهرکرد مشغول به کار است.
== مکانهای تفریحی ==
وجود ٢۴٠ گردشگاه، آثار تاریخی قلعه‌ها، اماکن سیاحتی و زیارتی و آب و هوای مطبوع در فصل تابستان شمار زیادی گردشگر را رهسپار چهارمحال و بختیاری می کند. وجود فضای سبز و سایه سار درختان مفرح با امکانات رفاهی و بهداشتی در روزهای گرم تابستان گردشگران زیادی را میهمان بوستانهای شهرکرد ازجمله پارک‌های ملت، لاله و تهلیجان می کند..
== پیوند به بیرون ==
* شهرداری شهرکرد
* اتاق بازرگانی و صنایع و معادن شهرکرد
* شورای شهر شهرکرد
* سایت هواشناسی شهر کرد
== منابع ==
درباره نویسنده
