شهرستان شمیرانات

شمیران یا شمیرانات نام شهرستانی است در استان تهران و در دامنه‌های البرز جنوبی. شمیران در مجاورت شهر تهران و در شمال آن قرار دارد.

== توپوگرافی ==

* تجریش :

شهر تجریش ( منطقه ۱ شهرداری تهران ) در دامنه رشته کوه البرز و در ارتفاع ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.

ارتفاع در میدان تجریش ( مرکز شهرستان ) ۱۶۱۲ متر از سطح دریا است .

* لواسان :

شهر لواسان در دامنه رشته کوه البرز و در ارتفاع ۱۶۰۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.

میدان گلندوک (میدان اصلی شهر) شهر لواسان در ارتفاع ۱۶۹۰ متری از سطح دریا قرار دارد

== معنی واژه ==

این نام از دو بخش «شمی» یا «سمی» یا «شم» به معنی «بلند»، و «ران» به معنی «جای» تشکیل شده‌است که روی هم، «بلندجای» را گویند. (در مقابل «تهران» (ته + ران) به معنی «پایین جا». در متون قدیمی این منطقه را قلعه شمیران گفته‌اند. در مقابل احمد کسروی ریشه لغوی نام این منطقه را چنین دانسته‌است: ««ران» به معنی جایگاه و سرزمین است، و «سمی» یا «شمی» به معنای سرد است و لذا شمیران (شمیرام، شمیرم، شمیلان، سمیران و سمیرم) به معنای جای سرد یا سردسیر است». نکته‌ای که بر مطلب بالا می‌توان افزود این است که این اسم به حالت جمع و به صورت شمیرانات که امروزه مصطلح شده‌است، غلط است زیرا شمیران نام عمومی این منطقه‌است که دارای چندین روستاست و از میان آن‌ها سی روستا در کوهستان قرار دارند و آب و هوای هفده قریه کاملاَ سردسیری است. همچنین منطقه ای به نام شمیران با آب و هوای مشابه شمیران تهران در بیت المقدس وجود دارد.

==آب و هوا==

دمای سالانه شمیران در ایستگاه هواشناسی سعدآباد طبق آمار ۲۰ ساله ( ۱۳۵۳-۱۳۷۳ ) ۱۲/۹ درجه سانتیگراد است .

میزان بارندگی شمیران از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۷ به طور متوسط ۴۳۵/۸ میلیمتر بوده است .

بیشترین دمای ثبت شده از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۰۷ دمای +۳۹/۸ درجه سانتیگراد بوده است .

تعداد روز های همراه با بارش برف شمیران نیز ۲۴ روز در سال ثبت شده است .

== شهرستان شمیرانات در تقسیمات کشوری ایران ==

شهرستان شمیرانات از دو بخش و سه دهستان و سه شهر تجریش، لواسان و اوشان، فَشَم، میگون تشکیل شده‌است.

* بخش رودبار قصران
* دهستان رودبار قصران
* شهرها: تجریش (قسمت‌های شمالی میدان تجریش) و اوشان، فَشَم، میگون

* بخش لواسانات
* دهستان لواسان بزرگ
* دهستان لواسان کوچک
* شهر: لواسان

== شمیران از دیدگاه تاریخی و غیر رسمی ==

شمیران روستاهای کهن و زیبای فراوانی داشته‌است. نام‌های بسیاری از این روستاها زیبا و گوشنوازند و بسیاری از این نام‌ها از ریشه زبان تاتی که تا چند صد سال پیش (چیزی در حدود دویست سال پیش) زبان چیره در شمیران بوده‌است، گرفته شده‌اند.{مدرک||۸ آوریل ۲۰۰۸} نام برخی از روستاهای شمیران که بیشترشان اکنون از کوی‌های شهر تهران به شمار می‌روند و جزو شهرستان شمیرانات نیستند، از این قرارند:

== جاذبه‌های گردشگری ==

برخی مراکز دیدنی این شهرستان عبارت‌اند از: دریاچه سد لتیان، آبشار دوقلو، آبشار اسون، آبشار پسنگ، آبشار سوتک، آبشار منظریه، پیست دربندسر، پیست شمشک، پیست توچال، امامزاده قاسم (شمیرانات)، بقعه سلطان، آرامگاه‌های خواجه احمد، موسی، سید میر سلیم و مکان‌های تاریخی و چون مسجد امام حسن عسگری، قلعه دختر ضحاک، قصر ضحاک، گورستان زردشتیان، تپه کله قندی، قبر تاج‌الدین، سعادت آباد و تپه حصارک و غیره.

== جستارهای وابسته ==

* فهرست روستاهای قدیمی پیرامون تهران

== پانویس ==

== مطالعه بیشتر ==

* رضا رادنژاد و دیگران، شمیران یا، باغهای گمشده، تهران، ایران زمین، ۱۶۰ صفحه، چاپ اول، ۱۳۸۰.
* منوچهر ستوده، جغرافیای تاریخی شمیران، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ۱۲۶۹ صفحه، چاپ اول، ۱۳۷۴.
* علی اکبر محمودیان و دیگران، اطلس شهرستان شمیران: رودبار قصران، لواسان و شهر شمیران (تجریش)، تهران، موسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، ۱۳۲ صفحه، چاپ اول، ۱۳۸۱.
* ناصر پازوکی طرودی، آثار تاریخی شمیران: لواسان و رودبار قصران (جغرافیای تاریخی و معرفی محوطه‌های باستانی و…)، تهران، سازمان میراث فرهنگی کشور، ۴۳۶ صغحه، چاپ اول، ۱۳۸۲.

== پیوند به بیرون ==

* محله‌هایی که تعلق می‌آورند، پایگاه اطلاع رسانی معماری و شهرسازی، اردیبهشت ۸۴.
* بافت تاریخی شمیران و کوچهٔ ذغالی (وب‌نوشت شخصی)
* دربند، در حصار، روزنامهٔ همشهری، دوشنبه ۲۳ تیر ۱۳۸۲، سال سوم، شماره ۱۶۳.
* تهران یادگارهای قاجار را فراموش می‌کند، روزنامهٔ ایران، شنبه ۲۵ تیر ۱۳۸۴، شمارهٔ ۳۱۹۲.
* بخش تهران‌شناسی کتاب اول
* فهرست داروخانه‌های شمیران
* تصاویر شمیران قدیم ، وب‌گاه Socioweb / شهروز فلاحت پیشه