سیبری

سیبری (به روسی: Сиби́рь) نام سرزمینی بسیار گسترده در بخش آسیایی روسیه است. سیبری تقریباً تمامی ناحیهٔ شمال آسیا را در بر می‌گیرد.

سیبری از رشته‌کوه اورال به سوی شرق امتداد یافته و تا اقیانوس آرام می‌رسد. از سوی شمال به اقیانوس منجمد شمالی و از جنوب به تپه‌های شمال و مرکز قزاقستان و مرزهای مغولستان و چین محدود می‌گردد. مساحت سیبری ۱۲۸۰۰۰۰۰ کیلومتر مربع است و ۶۰ درصد از خاک شوروی سابق را تشکیل می‌داد. این منطقه ۴۰ میلیون نفر سکنه دارد.

== نام‌شناسی ==

نام سیبری از واژه سیبیر در یکی از گویش‌های زبان مغولی گرفته شده و به معنی «سرزمین خفته» است.

سیبیر در اصل نام دژی از تاتارها بود که در پیوندگاه رودهای توبول و ایرتیش قرار داشت.

== جغرافیا ==

سیبری سرزمین جنگل‌های انبوه، رود‌های پر آب و دشت‌های یخ زده‌است. زمستان‌های بسیار سرد سیبری و تابستان‌های تقریباً داغ آن باعث شده تا قرن‌ها جمعیت چندانی در آن زندگی نکند.

=== ناهمواری‌ها ===

سیبری یک سرزمین صاف و هموار است و بخش بزرگی از آن را دشت‌ها تشکیل داده اند؛ مرتفع‌ترین نقطهٔ آن یک آتشفشان فعّال در شبه جزیره کامچاتکا با ارتفاع حدود ۴۶۴۹ متر از سطح دریا است.

=== دریاچه‌ها ===

==== دریاچه بایکال ====

دریاچهٔ بایکال، دریاچه‌ای است بزرگ با حیات وحشی منحصر به فرد. تنها خوک آبی آب شیرین در این دریاچه می‌زیَد.

=== آب و هوا ===

سیبری زمستان‌هایی بسیار سرد دارد؛ به طوری که گاه در زمستان‌ها دمای هوای این منطقه تا ۶۷− درجهٔ سلسیوس نیز می‌رسد و این منطقه به سردترین نقطهٔ مسکونی زمین تبدیل می‌شود. تابستان‌های این منطقه هم نسبتاً داغ هستند. در کل سیبری به عنوان منطقه‌ای سردسیر شناخته می‌شود.

مناطق خاصّی در شمال و خاور سیبری بسیار سردسیر هستند.

=== پوشش گیاهی ===

==== پوشش گیاهی طبیعی ====

سیبری سرزمین جنگل‌های انبوه‌است. جنگل‌های تایگا که بیش تر از درختان سرو و مخروطیان دیگر تشکیل شده‌اند، جَنوب سیبری را در بر گرفته‌اند.

==== کشاورزی ====

کشاورزی تنها در بخشی از جنوب سیبری رواج دارد و در جنوب غربی آن دانه‌های خوراکی از جمله گندم در قالب کشتزار‌های بزرگ کشت می‌شوند.

== معادن ==

معادن بسیاری در سیبری وجود دارند و بخش عمدهٔ زغال سنگ و طلای روسیه از معادن این منطقه استخراج می‌شوند. جلگه‌های غربی سیبری دارای معادن نفت و گاز طبیعی هستند.

== تاریخ ==

در پایان سده ۱۵، قبایل تاتار بر سرزمین‌های شرق کوه‌های اورال یا همین سیبری تسلّط یافتند. در ۱۵۸۲، مردم روس سپاهی تشکیل دادند و همراه با قزاق‌ها، تاتارها را شکست دادند. از زمان امپراتوری پتر یکم (۱۷۲۵-۱۶۷۲) تا زمان فروپاشی شوروی، زندانیان سیاسی و جنایتکاران محکوم به کار اجباری و آنانی که از سوی دولت برای جامعه خطرناک تشخیص داده می‌شدند را به سیبری اعزام می‌کردند.

== شهرها ==

بزرگ‌ترین و پر جمعیت‌ترین شهر سیبری نووسیبیرسک است. پس از آن امسک و کراسنویارسک به ترتیب پر جمعیت‌ترین شهرهای سیبری هستند.

== منابع ==

* ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخهٔ ۷ ژوئن ۲۰۰۹.
* حقایق، بابک و دیگران. «دایره المعارف بزرگ زرّین»، سوّم. تهران:نشر آویژه، ۱۳۷۷ ISBN 964-407-238-3.