بخش کوخرد
بخش کوخرد نام یکی از بخش‌های شهرستان بستک در استان هرمزگان در جنوب ایران است. این بخش عبارت است از دهستان کوخرد که در مرکز این بخش واقع شده‌است. بخش کوخرد با وسعتی درحدود ۱۵۸۰ کیلومتر مربع در قسمت جنوب شرقی شهرستان بستک واقع است. بخش کوخرد محدود است: از شمال به رشته‌کوه‌های ناخ و بخش مرکزی و کوه لاور و از جنوب به دین و کوه سفید، و بخش مرکزی شهرستان بندر لنگه و از مغرب به صحرای خلوص، و بخش جناح و از سمت مشرق به دهستان لمزان و پدل و بخش خمیر منتهی می‌شود، این بخش شامل دو دهستان و بیش از ۳۰ روستای بزرگ و کوچک است.
* کد این بخش در تقسیمات کشوری ایران ۹۵۵ است.
* جمعیت بخش کوخرد طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۸۵، برابر با ۱۳٬۲۰۱ نفر بوده‌است.
== دهستان‌ها ==
* دهستان کوخرد
* دهستان هرنگ
== روستاهای تابع بخش کوخرد ==
دهستان کوخرد به مرکزیت روستای کوخرد مشتمل بر روستاها، کشتزارها و مکان‌های گوناگون است:
== وضعیت زبانی بخش کوخرد ==
=== فارسی و گویش‌های آن ===
زبان اهالی منطقه کوخرد همچون مردم شهر بستک و بخش‌های جناح و مرکزی کلآ فارسی با گویش محلی است. تفاوت گویش فارسی این محل با فارسی معیار چندان نیست که قابل فهم نباشد و دیگر فارسی زبانان هر چند با سختی قادر به درک موضوع در این گویش خواهند بود. البته جوانها فارسی معیار را نیز بلد هستند. حتی در روستاها هم که با گویش محلی صحبت می‌کنند ممکن است میان یک روستا تا روستای دیگر اختلاف در لهجه وجود داشته باشد ولی باز هم مفهوم است. برای نمونه اختلافات چندی در لهجه‌های گوده‌ای و فرامرزی وجود دارد ولی مانع درک مطلب نیست. میان گویش لارستانی و گویش اهالی گوده و صحرای باغ نیز اختلافات کوچکی وجود دارد، گویش گوده‌ای و صحرای باغی را در اصطلاح محلی گویش «اَچومی» می‌نامند.
==== نمونه‌های از فارسی محلی ====
تفاوت‌های گویش‌های محلی با فارسی معیار:
* نمونه فارسی: می‌آید
* گویش بستکی: اَ تَندای / اَ انُدای
* گویش کوخردی: کَر انُدهُ
* فارسی: می‌کند
* بستکی: اَ کُردای
* کوخردی: کَر کِردُه
* فارسی: کجا می‌روید
* جناحی: کُه کَهِِش توُش
* کوخردی: کُه کَرفَتُش
* فارسی: نیامده
* بستکی: نَندهُ
* جناحی: نِندهِ
* فارسی: چرا این کار را می‌کنید.
* گوده‌ای: چرا مِهنهِ اَکِرداش
* بستکی: چرا مِندهِ اَکُرداش
* کوخردی: چرا اِندهِ کَر کِردُش
=== زبان‌های دیگر ===
دو روستا نیز در منطقه وجود دارد که ساکنان آن به زبان هندی و یا سندی صحبت می‌کنند. این دو روستا عبارت‌اند از:
# روستای گُتاو
# روستای خلوص
مردمان خلوص از نژاد هندی یا هندوستانی هستند و به زبان هندی صحبت می‌کنند. این اقوام سالهای دور از هندوستان به این منطقه مهاجرت کرده‌اند و در خلوص سکونت گزیده‌اند. گُتاو دومین روستایی است که به زبان « هندی » ویا « سندی » صحبت می‌کنند. روایت است که این اقوام در زمان پیش از اسلام به این منطقه مهاجرت کرده‌اند و بعد از ورود دین اسلام به اقلیم فارس مانند سایر مردم منطقه دین اسلام پذیرفته‌اند. با وجودی که بسیاری از کلمات فارسی و بستکی جای کلمات هندی و یا سندی را گرفته‌است، اما هنوز زبان مادری خودرا حفظ کرده‌اند و با همدیگر با یکی از لهجه‌های زبان هندی و یا سندی صحبت می‌کنند. وکسی از حرف زدن آنها سر در نمی‌آورد.و همچنین این زبان را به کودکان خودشان نیز می‌آموزند تا اینکه با مُردن بزرگسالان زبان اصلی شان منقرض نشود. اما آداب ورسوم ایشان با اهالی دیگر منطقه هیچ فرقی نمی‌کند. مردمانی خوب ومهربان ومهمان نواز هستند. از اهل سنت و شافعی مذهب هستند. البته ساکنین این دو روستا زبان فارسی با لهجه محلی نیز بلد هستند و با دیگران صحبت می‌کنند. در این مناطق نیز کسانی هستند که به زبان عربی نیز صحبت می‌کنند. و همچنین اشخاص معدودی نیز وجود دارند که به زبان انگلیسی صحبت می‌کنند.
== مذهب در بخش کوخرد ==
کلیه ساکنان شهرستان بستک و بخش‌های آن یعنی کوخرد، جناح و مرکزی مسلمان و اهل سنت از شاخه شافعی هستند یعنی از پیروان امام محمد ادریس شافعی.
دین مردم منطقه پیش از ورود اسلام دین زرتشتی بوده و آثار زیادی از آن زمان بجای مانده‌است ولی امروزه تمامی مردم این شهرستان سنی و مسلمانند.
== آداب ورسوم در بخش کوخرد ==
* رسم است که هرگاه مسافری بعد از مدتها از سفر برگردد یا یکی از نزدیکان شخصی، از حج مراجعت نماید ویا فرزند کسی سربازی را به پایان برساند و به خانه مراجعه نماید بالای منزل خود وکلیه اقوام وخیشان به مدت یک هفته یک پرچم سبز افراشته وبدین وسیله خوشحالی خودرا به همه مردم اعلام می‌دارند.
* رسم است که در زیر گهواره بچه اسفند دود می‌کنند به این اعتقاد که چشم حسود کور شود و مرض به بچه نزدیک نشده و از او دور گردد.
== خرافات در بخش کوخرد ==
* به هم زدن کلید باعث دعوا می‌شود.
* نگهداری کبوتر درخانه نحس است.
* شب چهارشنبه به مهمانی رفتن درست نیست.
* دمپایی به عکس افتادن نحس است.
* اگر به طرف زیارت دست دراز کنی باید انگشتانت را گاز بگیری
* اول شب جارو زدن کار نادرستی است.
== اصطلاحات کوخردی ==
* زَندَکاتُم اُش بُرد :مرا ترساند
* نَمُوَلِش :امنیت نداری
* پَلکَن بِبُش :برو گم شو
* هیز :مکار (حیله گر)
* خِل تاس :خفه
* تَپَتاس :گیچ
* بالَک :طاقچه
* کَلواز (کَل آواز) :فریاد زدند
== نگاره‌های تاریخی بخش کوخرد ==
تصویر: Masjed gameh 2.jpg | مسجد جامع قبله تصویر: Dogonbedan 1.jpg | دوگنبدان تصویر: Manzel qadim.jpg | خانه‌های قدیمی تصویر: TERENOH K 1.jpg | ترنه آب راهی تاریخی تصویر: Kanehaye jafar.jpg | جعفرآباد خانه‌های تاریخی تصویر: Sad Boz.jpg | آثار باستانی سد بز تصویر: Karavan serah.jpg | کاروانسرای کوخرد تصویر: Masjed tarikhi.jpg | مسجد تاریخی بربار تصویر: Chashak.jpg | چشک سد بز تصویر: Qalaye Cibah.jpg| قلعه سیبه درشهر ساسانی شهرسیبه تصویر: Hamam Cibah.jpg| آثاری از دوران ساسانیان حمام سیبه تصویر: TERENOH K 2.jpg | پاراو کوخرد تصویر: GawGooche.jpg | گاو و گوچه تصویر: BARDARE.jpg | بَردارَه – ابزاری تاریخی (بومی) تصویر: B.k.Kookherd. 49 کوخرد.jpg| بیمارستان رازی کوخرد تصویر: B.Berkah.2.jpg | بِرکَه
== پانویس ==
== جستارهای وابسته ==
* فهرست بخش‌های ایران
* شهرستان بستک
* استان هرمزگان
== منابع ==
* محمدیان، کوخری، محمد ، “ (به یاد کوخرد) “، ج۱. ج۲. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۳ میلادی.
* بختیاری، سعید، ، «اتواطلس ایران» ، “ مؤسسه جغرافیایی وکارتگرافی گیتاشناسی، بهار ۱۳۸۴ خورشیدی.
* محمدیان، کوخردی، محمد ، (شهرستان بستک و بخش کوخرد) ، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.
* دکتر: رحمه، عبدالله، بن عبدالرحمن، “ (الامارات فی ذاکره ابنائها) “، ج۳. سال انتشار ۱۹۹۰ میلادی به (عربی).
* سلامی، بستکی، احمد. (بستک در گذرگاه تاریخ) جلد دوم چاپ اول، ۱۳۷۲ خورشیدی.
* عباسی، قلی، مصطفی، «بستک وجهانگیریه»، چاپ اول، تهران : ناشر: شرکت انتشارات جهان معاصر، سال ۱۳۷۲ خورشیدی.
* بنی عباسیان، بستکی، محمد اعظم، «تاریخ جهانگیریه» چاپ تهران، سال ۱۳۳۹ خورشیدی.
* نشریه فرهنگ کوخرد، شماره پنجم، سال سوم، فروردین ۱۳۸۸ خورشیدی.
* محمدیان، کوخردی، محمد ، (مشایخ مدنی) ، چاپ دوم، دبی: سال انتشار ۲۰۰۲ میلادی.
* محمدیان، کوخردی، محمد ، (پَرندگان کوخرد) ، ج۱. چاپ اول،: سال انتشار ۲۰۰۹ میلادی.
* حبیبی، احمد. (دُّر دری در کناره‌های خلیج فارس) ناشر همسایه قم، انتشار سال ۱۳۷۵ خورشیدی.
* مهندس: موحد، جمیل. (بستک و خلیج فارس) چاپ اول، تهران: سال انتشار ۱۳۴۳ خورشیدی.
* بالود، محمد. (فرهنگ عامه در منطقه بستک) ناشر همسایه، چاپ زیتون، انتشار سال ۱۳۸۴ خورشیدی.
* الکوخردی، محمد، بن یوسف، (کُوخِرد حَاضِرَه اِسلامِیهَ عَلی ضِفافِ نَهر مِهران Kookherd, an Islamic District on the bank of Mehran River) الطبعه الثالثه، دبی: سنه ۱۹۹۷ للمیلاد.
* Human Anthropology in Persia
* دکتر:القاسمی، سلطان، بن محمد ، «(سرد الذّاتْ)» ،. المؤسسه العربیه للدراسات والنشر ۲۰۰۹ میلادی.
* Peter Jackson and Lawrence Lockhart (Ed) (1986), Vol. 6th, The Cambridge History of Iran: Cambridge University Press
* القاسمی، کامله، بنت شیخ عبدالله، (تاریخ لنجه) مکتبه دبی للتوزیع، الامارات: الطبعه الثانیه عام ۱۹۹۳ للمیلاد
* الوحیدی الخنجی، حسین بن علی بن احمد، «تاریخ لنجه» ، الطبعه الثانیه دبی: دار الأمه للنشر والتوزیع، ۱۹۸۸ للمیلاد
* اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران [Atlas Gitashenasi Ostanhai Iran] (Gitashenasi Province Atlas of Iran)
* محمد، صدیق، عبدالرزاق، «صهوه الفارس فی تاریخ عرب فارس» ، چاپ اول، شارجه: چاپ خانه المعارف، ۱۹۹۳ میلادی.
* العصیمی، محمد بن دخیل، (عرب فارس) ، چاپ اول، دمام (عربستان سعودی): انتشاراتی الشاطیء الحدیثه، ۱۴۱۸ هجری قمری.
* حاتم، محمد بن غریب، تاریخ عرب الهوله، چاپ اول، قاهره: دارالعرب للطباعه والنشر والتوزیع، ۱۹۹۷ میلادی.
* محمدیان، کوخری، محمد. (وصف کوخرد) ج۱. چاپ دوم، دبی: سال انتشار ۱۹۹۸ میلادی.
* ذکرت کوخرد فی واحد من اهم المراجع الاجنبیه التاریخیه عن ایران فی سنه ۱۶۴۹ للمیلاد، وهو کتاب : (کامبریدج عن تاریخ ایران)، فی المجلد السادس.
* Peter Jackson and Lawrence Lockhart (Ed) (1986), Vol. 6th, The Cambridge History of Iran: Cambridge University Press
* جامعه اوکسفورد عام ۲۰۰۱ للمیلاد.
* دکتر: اقتداری، لارستانی، احمد. (لارستان کهن) ج۱. چاپ دوم، شرکت انتشارات جهان معاصر، تهران چاپ دوم، سال ۱۳۷۱ خورشیدی.
* بردال، حسن، و عباسی، داریوش. (هرمزگان) ناشر:اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان هرمزگان، چاپ: مبینا، بندر عباس، سال ۱۳۸۸ خورشیدی.
== پیوند به بیرون ==
* وب‌گاه کوخرد
* تقسیمات استانی استان هرمزگان
* کوخرد در لغتنامه دهخدا
درباره نویسنده
