باجلانی
باجلانی نام یکی از طوایف کرد است که در غرب ایران و شمال شرقی عراق زندگی میکنند.در متون تاریخی نام این گروه به صورتهای باجو/، باجَلَند ، باجالان ، بَجوران و بَجِلان نیز آمدهاست. شاخه اصلی باجلانیها در منطقه قصرشیرین، سرپل ذهاب، بن کوره و قورهتو در شمال شهرستان خانقین عراق سکونت دارند. شاخه کوچکتری از آنها در شهرستان موصل، بر کرانه چپ رود دجله سکونت دارند.
==باجلانیها در ایران==
گویا باجلانیها ابتدا در نواحی گیلان غرب و سرپل زهاب ساکن بودهاند اما پس از مدتی به لرستان کنونی کوچ کردهاند. هماکنون باجلانیها در غرب ایران، در استان لرستان و شمال استان خوزستان پراکندهاند، این ایل در بخش زاغه، شهرستان خرمآباد، برخی در نزدیکی شهر بروجرد و گروهی نیز در شهرهای اندیمشک، دزفول و شوش ساکن هستند. باجلانیها در تاریخ لرستان با نام ایل باجلوند نقش مهمی ایفا کردهاند. ایل باجلوند (باجلان) در لرستان اتحادیهای است از پنج طایفه عمده:
* یاراحمدی
* قایدرحمت
* آروان
* دالوند
* سگوند.
ایل سگوند از ۴ طایفه دیگر از لحاظ جمعیت بزرگتر است.هنری راولینسون خاستگاه اینان را موصل عراق می داند و معتقد است بیرانوندها و باجلوندنها در قرن دوازدهم یعنی در اواخر صفویه یا در زمان افشاریه از نواحی موصل به لرستان آمدند
==دین و زبان==
===دین===
باجلانیها به همراه سرلیها و شبکها فرقههای رمزی را تشکیل میدهند که خاستگاه آنها، ادیان قدیمی ایرانی است، هر چند پیروان این فرق بهمنظور کاستن از فشار گروههای دینی- مذهبی اکثریت، به این شایعه که از غلات ( شاخه ها) شیعی مسلک هستند، دامن میزنند.{مدرک}
===زبان===
زبان باجلانیها متعلق به زیرشاخه زازا-گورانی از شاخه شمال غربی زبانهای ایرانی است و تاریخدانان و زبانشناسان خاستگاه اولیه آنها را از منطقه دیلمستان و کرانههای خزر میدانند.پژوهشهای زبانشناسان نشانگر این است که این زبان یک زبان مستقل ایرانی است. ولی برخی دیگر آن را در شمار گویشهای زبان کردی قرار میدهند.
== منابع ==
* بلو، جویس: گورانی و زازا در “راهنمای زبانهای ایرانی، جلد دوم: زبانهای ایرانی نو، ویراستهٔ رودیگر اشمیت. دیمه (صفحه): ۶-۵۵۵