استان هرمزگان
استان هُرمُزگان نام یکی از استانهای کشور ایران است. این استان در جنوب ایران و در شمال تنگه هرمز قرار دارد. کرانههای این استان در شرق بر دریای عمان و در غرب بر خلیج فارس قرار دارند.
بعضی از جزیرههای مهم هرمزگان عبارتاند از قشم، کیش، ابوموسی، لاوان، هرمز، لارک، سری.
استان هرمزگان دارای ۱۱ شهرستان، ۲۳ شهر، ۳۳ بخش و ۷۱ دهستان و ۲۱۷۰ آبادی دارای سکنهاست و بنا به سرشماری بعمل آمده در سال ۱۳۷۵ جمعیت استان هرمزگان ۱۰۶۲۱۵۵ نفر میباشد.
استان هرمزگان در حدفاصل بین مختصات جغرافیایی ۲۵ درجه و ۲۴ دقیقه تا ۲۸ درجه و ۵۷ دقیقه عرض شمالی و ۵۳ درجه و ۴۱ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۱۵دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ واقع شدهاست.این استان حدود ۶۸هزار کیلومتر مربع مساحت دارد که از این نظر هشتمین استان کشور میباشد. هرمزگان از جهت شمال و شمال شرقی با استان کرمان، غرب و شمال غربی با استانهای فارس و بوشهر از شرق با سیستان و بلوچستان همسایه بوده و جنوب آن را آبهای گرم خلیج فارس و دریای عمان در نواری به طول تقریبی ۹۰۰ کیلومتر دربرگرفتهاست. بنا به سرشماری بعمل آمده در سال ۱۳۷۵ جمعیت استان هرمزگان ۱۰۶۲۱۵۵ نفر میباشد که از این تعداد ۴۱۹۹۳۸ نفر در بندرعباس ساکن میباشند. بندرعباس بهعنوان مرکز استان امروزه یکی از شهرهای بزرگ ایران میباشد که مرکز مهم فعالیتهای اقتصادی و تجاری میباشد. این شهر که در قسمت انتهایی خلیج فارس و در فصل مشترک شاهراه خلیج فارس و دریای عمان واقع گردیدهاست که نقش مهمی در زمینه صادرات و واردات کشور ایفا میکند.تأسیسات مهم دریایی و زیربنایی کشور همچون بندر شهید رجایی، پالایشگاه نفت بندرعباس، کارخانه آلومینیوم المهدی، کارخانه آلومینیم هرمزگان، کشتی سازی خلیج فارس، فولاد و سیمان هرمزگان از این جمله میباشند. این استان از طریق زمین به استانهای بوشهر فارس کرمان و سیستان و بلوچستان ارتباط دارد و با راه آهن به راه آهن سراسری ایران متصل است و از طریق هوا با داشتن فرودگاهای بین المللی بندرعباس، کیش، بندر لنگه و قشم به سراسر جهان متصل است .
== زبان ==
زبان مردم هرمزگان عموما لهجههای گوناگون گویش بندری (فارسی دری تغییر یافته در اثر ورود زبانهای گوناگون به منطقه)است که از زیر شاخههای زبان فارسی ولری است که دارای پیوندهایی با زبان مردم لارستان استان فارس میباشد. ونیز در نواحی غربی وجزایر ایرانی خلیج فارس زبان عربی رایج است، همچنین در نواحی شرقی مانند جاسک زبان بلوچی رواج دارد. همچنین در بیشتر روستاهای حاشیهٔ دریا زبان عربی کلاً رایج است، بطور مثال: مثلاً در روستای شناس و دهستان مغویه ساکنان أصلی این مناطق کلاً به زبان عربی تکلم میکنند.
== موقعیت اقتصادی ==
فعالیت عمده مردم هرمزگان در زمینه کشاورزی, ماهیگیریو تجارت است. منطقه میناب و رودان به عنوان قطبهای کشاورزی استان به شمار میآید. این استان همچنین دارای معادنی از قبیل نفت، گاز، کرومیت، خاکسرخ و …. است. در ضمن هرمزگان در زمینه حمل و نقل دریایی و شیلات از موقعیت اقتصادی برجستهای برخوردار است. دو بندر آزاد تجاری کیش و قشم از لحاظ اقتصادی برای این استان سود سرشاری را به دنبال دارند.
== شهرستانها و تقسیمات کشوری ==
استان هرمزگان دارای ۱۱ شهرستان، ۲۵ شهر، ۳۳ بخش و ۷۱ دهستان و ۲۱۷۰ آبادی دارای سکنهاست. چندین دهه قبل این استان خود بخشهایی از کرمان و فارس به شمار میرفتهاست.
فهرست شهرستانهای استان هرمزگان ایران:
# شهرستان ابوموسی
# شهرستان بستک
# شهرستان بندر عباس
# شهرستان لنگه
# شهرستان جاسک
# شهرستان حاجیآباد
# شهرستان رودان
# شهرستان قشم
# شهرستان گاوبندی
# شهرستان میناب
# شهرستان خمیر
== مردم شناسی ==
بافت جمعیتی استان تنوع فراوانی دارداز شرق با فرهنگ و سنن بلوچها شروع میشود وپوشش مردم بخصوص زنان بسیار شبیه بلوچها میباشد و در مرکز و غرب استان بیشتر از فرهنگ بومی خود و لباس آنها بیشتر فرنگی میباشد و زنان پوشش مشهور بندری، لباسی با پارچههای رنگی شاد قرمز سبز زرد و آبی و اکثراً زری بافی شده. روایتها فرهنگ مردم هرمزگان حکایت از رشد، تکامل، اختلاط و تنوع بسیار دارد.
آیینها، أفسانهها واعتماداتی که از قلهٔ کوهها تا حضور دریا وصیادان را در بر گرفتهاست، بر این چهار راه فرهنگی میتوان از همهٔ أقوام، ملتها و أدیان آمده ورفته چیزهای بسیار بر جای مانده یافت. پس باید با ضرب دهلها ونقش لباس همراه شد وبه تماشای زار و عضوا نشست تا تاریخ دیرینهٔ فرهنگ وتمدن هرمزگان را که حکایت مردم دیرزی این دیار وهم نشینی آنان با مهاجران از دور آمده را دریافت.
== جستارهای وابسته ==
* فهرست شهرستانهای استان هرمزگان
* فهرست شهرهای استان هرمزگان
* فهرست بخشهای استان هرمزگان
* فهرست دهستانهای استان هرمزگان
* فهرست جزایر استان هرمزگان
* فهرست چشمهها و مراکز آب درمانی استان هرمزگان
* فهرست رودخانههای استان هرمزگان
* فهرست بیمارستانهای استان هرمزگان
* فهرست بادهای استان هرمزگان
* فهرست کاروانسراهای استان هرمزگان
* فهرست کوههای استان هرمزگان
* فهرست نقاط دیدنی استان هرمزگان
* اصطلاحات جغرافیایی در هرمزگان
* شهرکهای صنعتی هرمزگان
* بادباوری در هرمزگان
* صنایع دستی (هرمزگان)
* جغرافیای طبیعی واقلیمی استان هرمزگان
* جغرافیای تاریخ استان هرمزگان
== منابع ==
* الوحیدی الخنجی، حسین بن علی بن احمد، «تاریخ لنجه» ، چاپ دوم، دبی: دار الأمه للنشر والتوزیع، ۱۹۸۸ میلادی.
* محمد صدیق، عبدالرزاق، «صهوه الفارس فی تاریخ عرب فارس» ، چاپ اول، شارجه: چاپ خانه المعارف، ۱۹۹۳ میلادی.
* محمدیان، کوخردی، محمد ، «شهرستان بستک و بخش کوخرد» ، ج۱. چاپ اول، دبی: سال انتشار ۲۰۰۵ میلادی.
* العصیمی، محمد بن دخیل، عرب فارس ، چاپ اول، دمام (عربستان سعودی): انتشاراتی الشاطیء الحدیثه، ۱۴۱۸ هجری قمری.
* حاتم، محمد بن غریب، تاریخ عرب الهوله، چاپ اول، قاهره: دارالعرب للطباعه والنشر والتوزیع، ۱۹۹۷ میلادی.
* کامله، القاسمی، بنت شیخ عبدالله، (تاریخ لنجه) مکتبه دبی للتوزیع، الامارات:، چاب دوم، انتشار سال ۱۹۹۳ میلادی. (به عربی).
* هرمزگان، ناشر:اداره کل فرهنگ وارشاد اسلامی استان هرمزگان، زیر نظر همایون امیرزاده، سال ۱۳۸۸ خورشیدی.
== پیوند به بیرون ==
* تقسیمات استانی استان هرمزگان
* آمار سرشماری عمومی نفوس و مسکن هرمزگان ۱۳۸۵
* پایگاه اطلاع رسانی قشم آن لاین – اخبار بندر عباس، جزیره قشم و کیش
* اداره کل استاندارد و تحقیقات صنعتی هرمزگان
* وب سایت اطلاعات تجاری، نیازمندیهای بندرعباس، اخبار و خبرهای شهر بندرعباس و استان هرمزگان
== نگارخانه ==
تصویر: MASJED.Bastak.9.jpg| مسجد جامع تصویر: QalaatALmaraziq.jpg| قلعه مغویه تصویر: Qalaye Qalat 2.jpg| قلعه قلات تصویر: Bandarabbas-sahel-2.jpg| بندرعباس تصویر: P.L.M.RAN.jpg| پل رودخانه مهران تصویر: Dariushhotel1.jpg| هتل بزرگ داریوش تصویر: ZEYARAT Z.jpg| دوگنبدان تصویر: M.MAABAD.1.jpg| معبد هندوها تصویر: M.A.M.GH.jpg| مسجد تصویر: AKHU.1.jpg| خانه أى سنتى (کوهیج). تصویر: BZD.8.jpg| سد تاریخی کوخرد تصویر: Rudar.75.jpg| مسجد جامع رویدر