آتاکاما

صحرای آتاکاما یکی از خشک‌ترین بیابان‌های دنیا در آمریکای جنوبی است. این صحرا که بیشتر پوشیده از شن‌زار و نمک‌زار است، از سمت رشته کوه‌های آند به طرف اقیانوس آرام امتداد دارد.

میانگین عرض این صحرا از شرق به غرب ۱۶۰ کیلومتر و طول آن از مرز پرو در جنوب به سمت کشور بولیوی ۱۰۰۰ کیلومتر است. این صحرا بین سه کشور شیلی، پرو و بولیوی قرار داشته و وسعت آن معادل ۳/۲ خاک کشور ایتالیا است.

صحرای آتاکاما احتمالاً پس از مناطقی در جنوبگان، خشک‌ترین مکان بر روی زمین می‌باشد. دلیل این خشکی هم محصور بودن از دو طرف به‌وسیلهٔ کوه‌های آند و ارتفاعات ساحلی اقیانوس آرام است. فشار بالای اتمسفر بر روی کوه‌های آند باعث خشکی هوا شده و به دنبال آن هوای سرد که در طبقات بالایی جو فشرده می‌شود، به سمت پایین زمین و صحرای آتاکاما حرکت می‌نماید. این هوای خشک که هیچ بخار آبی به همراه ندارد، به آسانی توسط خورشید گرم شده و باعث افزایش دمای سطح زمین می‌گردد.

همچنین ارتفاعات آند نیز مانع از رسیدن ابرهای باران‌زا از سمت شرق شده و مانند دیوار، صحرا را از منطقهٔ بارانی و جنگلی آمازون جدا می‌کند. میانگین بارندگی در منطقه‌ای از این صحرا موسوم به آنتوفاگاستا در شیلی فقط ۳ میلیمتر در سال است. البته این مقدار هم پس از یک دورهٔ ۴۰ سالهٔ عدم بارندگی در این‌جا رخ داد.

در سال ۲۰۰۳ یک تیم از محققان آمریکایی گزارشی را منتشر کردند که براساس آن خاک صحرای آتاکاما شبیه به مریخ است. آن‌ها از روش‌های مورد استفاده در مریخ‌نشین‌های وایکینگ برای آزمایش خاک‌های صحرای آتاکاما جهت آشکارسازی حیات بهره بردند. گزارش این تیم حاکی است که هر ده سال یک‌بار آن‌هم به صورت ناچیز در این صحرا باران می بارد. به قول کاشفان اسپانیایی هیچ انسان، پرنده و حتی درخت و گیاهی در اینجا وجود ندارد و صحرا به مانند مریخ فاقد حیات است. آتاکاما در طول ده هزار سال گذشته فاقد سکنه بوده است.

آتاکاما به دلیل وجود مواد معدنی غنی در خاکش دارای اهمیت است. اکنون این صحرا دارای یکی از بزرگ‌ترین منابع نیترات سدیم در جهان است که مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد.

آتاکاما در ضمن مورد توجه توریست‌ها هم هست، زیرا وضعیت زمین‌های خالی از حیات آن‌جا برایشان جذاب است.

== منابع ==